Matbaa Mürekkebi

Matbaa Mürekkepleri Hakkında Genel Bilgiler Mürekkebin Yapısı

Fabrikalarda imal edilen ve satışa sunulan mürekkeplerin yapılarını oluşturan temel elemanlar basit olarak aşağıdaki gibi bir sınıflamaya tabi tutulabilir. 
1- Pigment = Öz 
2- Bağlayıcılar = Vernik 
3- Çözücüler 
4- Kimyasal yardımcı maddeler 
PİGMENT : Renkli zerrelerden teşekkül etmiş ola pigment mürekkebin renk unsurudur. Fonksiyonları şöyle sıralanabilir: 
a- Mürekkebe renk verir.
b- Aşağıdaki ek özellikleri kazandırır.
1- DAYANIKLILIK :
I- Işık dayanıklılığı: Özellikle ultraviyole ışınlarına dayanıklılığı ifade eder (Güneş ışığına karşı) 
II- Isıya dayanıklılık: Materyal üzerine tatbik edildikten sonra normal dışı ısıya maruz kalacak mürekkepler için pigmentin ısıya dayanıklılık derecesi çok önemli dir. (Teneke baskılarda olduğu gibi)
III Sabun - alkali , asit gibi kimyevi maddelere dayanıklılık : Bilhassa ambalaj sanayinde kullanılan baskı için önemlidir.
IV- Çözücülere dayanıklılık: Burada kast edilen uçucu çözücülerdir. Tertibinde Etilalkol gibi uçucu maddeler bulunduğunda çözülmeye sebebiyet verir. Su da uçucu ve dolayısıyla çözücüdür. Vernik ve laklar çözücü olarak düşünülmez. 
ÖRTÜCÜLÜK: Mürekkebe örtücülük vasfını kazandıran, ayarlayan pigmentlerdir. 
BAĞLAYICILAR: Reçine, yağ vs. maddeler olup 
a- Mürekkebin parlaklığını tayin eder 
b- Kimyasal dayanıklılık kazandırır 
c- Pigment zerrelerini baskı metaryeline tesbit etmeyi sağlarlar. 
ÇÖZÜCÜLER: Pigment ve bağlayıcılara matbaa makinelerinin gösterdikleri özelliğe göre baskı materyellerine baskı yapılabilmesi için kazanması gereken akıcılık kabiliyetini kazandırır. Umumiyetle reçineleri çözmek için kullanılır. Çözücü mürekkebin kuruması esnasında mürekkebin nevine göre buharlaşarak veya emilerek baskı meteryali üzerinde bir reçine filmi meydana getirir. Bu film içinde pigment zerrecikleri dağılmış halde bulunur. 
YARDIMCI MADDELER : Mürekkep içerisine katılan kurutucu, inceltici vs. maddelerdir. Mürekkebin renk nüansını örtücülük gibi vasıflarını değiştirmez. Diğer vasıflarını ayarlar. 
KURUTUCULAR : Mürekkebin uygun bir zamanda sertleşmesini temin etmek için bağlayıcının kuruma zamanını hızlandırmak için kullanılır.
İNCELTİCİLER: Mürekkebin yolma dayanıklılığını ve baskı derecesini arttırmak için kullanılır. 
BEZİR YAĞI VE VERNİK : Bezir yağı keten tohumlardan çıkarılır. Vernik bezir yağının kaynatılmasıyla ortaya çıkar. Keten tohumlarından çıkarılan bezir yağından elde edilen vernik üç cinstir. İnce, Orta, Kalın. Bunlar öz maddesiyle karıştırır. Vernikler üç şekilde elde edilir: 
a- Keten tohumlardan (Bezir yağı)
b- Petrolden (Reçine, solvent vernikleri) 
c- Bazı ağaçların yağından (Çin ağacı yağından) Verniğin öz maddesiyle karıştırılmasında iki önemli husus gerçekleştirilir.
- Öz maddesini kağıda nakleden ve özle iyi karışan bir madde olması 
- Hava ile temas edince, kuruma hassasiyetinin bulunmasıdır. Matbaa mürekkepleri yapılan baskı işlemine göre, baskı makinaları vasıtasıyla çeşitli kalılnıklarda baskı yapılan metaryellere tatbik edilir. Mürekkep kalınlıkları, ofset baskıda en ince, serigrafi baskıda en kalınıdır. Mürekkepler makinanın hızı, baskı işleminin cinsine uygun bir karışımda formüle edilmelidir. Matbaa sanayinde kullanılan mürekkepler baskı branşına göre birbirlerinden farklı durum arz ederler. Kullanılan mürekkepler hususiyetleri bakımından farklılık gösterirler, yapılış bakımından ayrılık göstermezler. 
BASKI TEKNİKLERİNE GÖRE KULLANILAN 
MÜREKKEPLER 
Kullanılan mürekkepler ikiye ayrılır: 
1-Siyah mürekkepler 
2-Renkli mürekkepler 
Siyah mürekkepler 
Öz Kısmı : Petrolün yakılmasından ve hava gazından üretilen işler, öz olarak kullanılır. Kaliteli siyah mürrekkep imalinde kullanılır.
Yağ Siyahı: Balık yağı, katran yağı,bazı nebati ve hayvani yağlar hususi yapılmış ağzı kapalı bir taraftan hava akımı veren, kazanlarda yakılır. Oluşan duman kazanın diğer borusundan çıkar, birçok bölmeler üzerinde is bırakılır. Bunlar toplanır ve öz olarak kullanılır. Örtme kabiliyeti (fazla olduğundan oto tipi işlerde kullanılmaz. Elde edilen is vernik ile karıştırılarak mamul haline getirilir.) 
Renkli Mürekkepler: 
Bunlarda ikiye ayrılır:
1- Örtücü Mürekkepler 
2-Şeffaf Mürekkepler 
Örtücü Mürekkepler : Kaliteli ve kalitesiz cinsleri vardır. Resim, kitap, broşür, duvar afişleri, bunlara benzer baskı işlerinde örtücü mürekkeplerin her rengi kullanılır. Özü toprak boyalardır. Bir üstten basılan renk bir önceki basılan renkte etkilenmez. 
Şeffaf Mürekkepler: Trikromi adı verilir. Renkli baskılarda kullanılan kaliteli mürekkeplerdir. Üst üste basılan renkler birbirleriyle etkilenir. Etki neticesi değişik renk tonları elde edilmesi sağlanır. 
YARDIMCI MADDELER: Matbaa mürekkeplerinin tatbik sahalarının geniş olması zaman zaman matbaacıların değişik yardımcı maddeler kullanmaya zorlar. Matbaacı makina yartlarına baskı atelyesinin ısı ve nem durumuna, kullandğı baskı malzemesinin özelliklerine uymak zorundadır. Bu durumlarda önemli olan kullanılan yardımcı maddeyi seçmek lüzumu kadar kullanmaktır. Mürekkepler uygun olmayan yardımcı maddelere karşı ters tepkiler gösterir. Zaman ve kalite kaybına neden olur. Mürekkep fabrikaları kendi imal ettikleri mürekkeplerin bünyelerine bağdaşacak çeşitli yardımcı maddeleri de piyasaya sürmektedirler. Unutulmması gereken husus A firmasının mürekkep yapısına uygun yardımcı maddeleriyle muamele etmelidir.Önemli olan mürekkebin bünyesinde meydana gelecek kimyasal ve fiziksel değişmelerin elde edilmesi renk şiddetinin değişmemesidir. ilave yüzdelerini çok iyi ayarlamak lazımdır. Yüzdesindeki fazlalık mürekkebi bulamaç haline getirir, kısaltır, onu zemin baskılardan başka bir işte kullanılmayacak hale getirir. Misalden de anlaşılacağı gibi mürekkebin viskozitesinde bir düşüş ve bunun yanında da yapışkanlık değerinin normalin altına düşmüş olmasıdır. Matbaacı mürekkebe herhangi bir ilave yaparken yardımcı madde seçiminde çok dikkatli davranmalı ilaveyi teraziyle tartmalı veya kademeli olarak yapmalıdır. Kısa olarak özetlersek teknik açıdan lüzumlu ilaveler yapılmalıdır. Alışkanlık bu iş için bir ölçü teşkil etmemelidir. Kullanılan yardımcı maddeler baskı işlemlerini kolaylaştıran ve aynı zamanda zorlaştıran unsurlardır.