Kalem

Kalem; Elle yazı yazmaya, resim çizmeye yarayan araçtır. Yontma işlerinde kullanılan sivri uçlu, keskin araçlara da “kalem” denir. Yeryüzünde ilk kalemin çağımızdan bin yıi önce, hayvan kemiklerini keskin uc yapacak şekilde kırarak, mağara duvarlarına resim kazımak için kullanıldığı anlaşılmıştır; yani, kalem, fırçadan önce bulunmuştur. Kalemler, kullanıldıkları işe, yapıldıkları maddeye göre çeşitlenir: Yazı kalemleri, resim kalemleri, taşçı kalemi, heykelci kalemi, tüy kalem, kamış kalem gibi. Yazı Kalemleri — Kâğıt veva deri üzerinde iz bırakacak, sivri uçlu birer çubuktur. Ya kendiliğinden renk verir (kurşundan yapılmış kalemler gibi), ya da başka bir maddeye ba-tırılarak boya alır Bu maksatla Uygur Türk-ieri, Çinliler, fırça kullanırlar, yazılarını fırçayla yazarlardı. Ortaçağ’dan beri kartal ve benzeri kuşların tüylerini kesip sivrilterek boyaya batırmak suretiyle yazı yazmak âdet oldu. Daha sonra mürekkebini içindeki depoda taşıyan “dolma kalem” yapıldı. Kuru mürekkeple kendi deposundan faydalanılan, ucu küçük bir toparlak olan “tükenmez kalem” ortaya çıktı. Yazı yazmak İçin eskiden bizde kamış kalemler kullanılırdı Bunlar “mika” denilen bir fildişi parçasının üzerine yatırılarak, gayet keskin kalem açacaklarıyla kesilir, uzunlamasına hafifçe yarılarak esneme gücü kazandırılırdı. XIX. yüzyılın sonlarına doğru kalem sapları yapılarak bunlara maden uçlar geçirildi. Bu uçlar kalınlık derecelerine göre numaralı olarak yapılırdı. Bugün “redis” denilen madeni uçlar güzel yazı yazmada kullanılıyor. Resim Kalemleri. — Resim çizmekte kullanılan kalemlerdir. Çeşitli renkleri vardır, kurşun kalemden başlar. Bir tahta silindir içine yerleştirilmiş renkli ve kuru bir maddeden ibarettir. Bunlara “kalem boyası” (boya kalemi) de denir. Önce renk tonuna göre, sonra da yumuşaklık, sertlik derecesine göre numaralanır. “Tarama kalemi” ise, mimari resimde, hartacılıkta kullanılan gayet ince bir mürekkepli kalem şeklidir. Resim kalemlerinin pek çok çeşidi vardır. Bunlardan biri de “keçe kalem” (flomaster) dir. Dolma kaleme benzer, uc yerine, içinden çıkan bir keçe fitil vardır, uçucu bir maddeyle karışık mürekkep bu fitile akar. Taşçı Kalemleri. — Gayet sert, yassı uçlu bir demirden ibarettir. Üzerine çekiçle vurularak taş parçalarını kırmaya, yontmaya yarar. Taşçı kaleminin bir döner manivelâ, ya da elektrikle çalışan delici cinsine “matkap” (delgi) denir. Heykelci kalemleri. — Çeşitli kalınlık ve yuvarlaklıkta, bazen de eğri veya taraklı olarak, şimşir gibi sert ağaçtan, ya da çelikten yapılmış kalemlerdir. Çamur işlemeye, mermer üzerinde çalışmaya yarar. Gerektiğinde taşçı kalemi gibi çekiç yardımıyla da kullanılır.